Egzema, inaczej wyprysk, to grupa schorzeń o podłożu dermatologicznym, które objawiają się stanem zapalnym wierzchnich warstw skóry, rozwijającym się na skutek ekspozycji na określone bodźce alergiczne. Zmiany na skórze mają charakter przewlekły, przez co stanowią duży dyskomfort u chorego. Czym dokładnie jest egzema, jakie są jej rodzaje i jak wyglądają zmiany typowe dla tej choroby?
Egzema (łac. eczema), określana również jako wyprysk atopowy, stanowi ogólne określenie różnych typów zmian skórnych o charakterze zapalnym. Choroba ta może mieć podłoże alergiczne lub niealergiczne, jednak warto zaznaczyć, że nie jest ona wywoływana przez infekcję. Co więcej, egzema nie jest chorobą zakaźną, w związku z czym nie jesteśmy w stanie się nią zarazić od chorego. Egzema jest schorzeniem przewlekłym, co oznacza, że zmiany na skórze mogą się nasilać w różnych okresach życia pacjenta, a następnie wyciszać.
Wyróżnia się dwie grupy egzemy:
Egzema u niemowlaka czy też starszego dziecka jest bardzo uciążliwą chorobą, która może uprzykrzyć życie nie tylko maluchowi, ale i całej rodzinie. Wśród najmłodszych najczęstszą postacią egzemy jest wyprysk kontaktowy o podłożu alergicznym, w którym reakcja na alergen pojawia się po kilku dniach lub tygodniach od momentu ekspozycji na czynnik alergizujący. Wśród substancji, które mogą wywołać egzemę u niemowlaka, zalicza się m.in. konserwanty, barwniki, metale (np. zapięcia w ubrankach), a także niektóre grupy antybiotyków.
Egzema u dzieci objawia się zmianami skórnymi, które występują głównie na ramionach lub plecach. Początkowo są to niewielkie zaczerwienienia z drobnymi grudkami, które z czasem mogą przekształcić się w pęcherzyki wypełnione płynem. W momencie, gdy pęcherzyk pęknie, na ciele niemowlaka tworzy się strupek, któremu towarzyszy łuszczenie się skóry, swędzenie i pieczenie. Dziecko, u którego rozwija się egzema, staje się wówczas drażliwe i niespokojne, może mieć również problemy ze snem. W takiej sytuacji warto skonsultować się z alergologiem lub dermatologiem, który zbada dziecko i oceni charakter zmian na jego skórze.
Przebieg i objawy egzemy są zróżnicowane u różnych grup pacjentów. Jak wygląda egzema? W większości przypadków początkowym symptomem świadczącym o rozwoju egzemy jest zaczerwienienie i obrzęk skóry, któremu z czasem mogą towarzyszyć czerwone plamy, delikatnie wystające ponad powierzchnię ciała. Co więcej, na skórze chorego pojawiają się charakterystyczne, swędzące i piekące grudki oraz pęcherzyki. Pacjenci często skarżą się również na to, że ich skóra jest sucha, wrażliwa i podatna na podrażnienia.
Zmiany skórne typowe dla wyprysku kontaktowego mogą występować w każdym miejscu na ciele, jednak w dermatologii najczęściej rozpoznawana jest:
W leczeniu egzemy najważniejsze jest prawidłowe rozpoznanie czynnika, który wywołuje stan zapalny na skórze. W przypadku egzemy egzogennej zalecane jest zatem wykonanie płatkowych testów naskórkowych, które wskazują alergię na wybrane substancje. Po ich wykryciu konieczna jest eliminacja kontaktu z danym czynnikiem, a w zależności od rodzaju zmian skórnych wdraża się stosowne leczenie miejscowe.
W ostrych stanach zapalnych pacjenci mogą stosować preparaty na bazie kortykosteroidów oraz leki przeciwhistaminowe, które łagodzą świąd. Istotna jest również odpowiednia pielęgnacja skóry – pacjenci z egzemą powinni stosować kosmetyki przeznaczone do skóry wrażliwej i skłonnej do atopii.
