Jakie są najczęstsze alergie skórne i jakie testy wykonać, aby je zidentyfikować?
Jakie są najczęstsze alergie skórne i jakie testy wykonać, aby je zidentyfikować?
Zaczerwienienie, wysypka, świąd, pokrzywka, przebarwienia i przeczosy – to zaledwie część spośród wielu przykrych dolegliwości, z jakimi borykają się osoby z alergiami skórnymi. Niestety, alergiczne zmiany skórne to plaga naszych czasów. Statystyki wskazują, że z alergią skórną zmaga się dziś pomiędzy 40-45% Polaków, z czego coraz większe grono stanowią dzieci. Co zrobić, gdy na skórze zauważymy objawy alergii i w jaki sposób możemy rozpoznać konkretne reakcje alergiczne? Na czym polega leczenie alergii skórnych?
Alergie skórne – czym są i jak się objawiają?
Mówiąc o alergii skórnej, mamy na myśli specyficzną, gwałtowną reakcję immunologiczną organizmu na kontakt z substancją uczulającą, czyli tzw. alergenem, która dla osoby niedotkniętej alergią nie stanowi żadnego zagrożenia. Zwykle funkcję alergenów skórnych pełnią:
składniki pokarmowe;
składniki kosmetyków i środków do prania;
użądlenie owada;
pyłki drzew i kwiatów;
sierść zwierząt i roztocza kurzu domowego.
Dolegliwości, jakie możemy zauważyć na skórze po bezpośrednim kontakcie z alergenem, w wielu przypadkach przypominają objawy różnego rodzaju chorób, podrażnienia i uszkodzenia skóry, a także zmiany spowodowane działaniem promieniowania UV. Co więcej, symptomy te mogą być różne w zależności od typu alergii skórnej i stopnia jej zaawansowania. Zazwyczaj pacjenci zmagają się jednak z takimi przypadłościami jak swędzenie i pieczenie skóry, rumień oraz wysypka. Niejednokrotnie objawom tym towarzyszy obrzęk skóry, suchość, pęcherze i strupy, jak również łuszczenie się skóry.
Rodzaje alergii skórnych
W dermatologii rozróżnia się wiele chorób skórnych na tle alergicznym, wśród których wymienić można takie schorzenia jak:
pokrzywka alergiczna – pojawia się błyskawicznie jako odpowiedź na kontakt skóry z określoną substancją, spożytym pokarmem lub przyjętym lekiem. Zmiany widoczne na skórze przypominają te występujące po oparzeniu przez pokrzywę i jest to z reguły rozległa, czerwona i bardzo swędząca wysypka;
alergiczne kontaktowe zapalenie skóry – pojawia się w ciągu około 48 godzin po ekspozycji na alergen kontaktowy, czyli m.in. nikiel, chemię gospodarczą, składniki zawarte w kosmetykach do makijażu i pielęgnacji skóry lub silne środki dezynfekcyjne. Na skórze zaobserwować można wówczas łuszczącą się, swędzącą i piekącą wysypkę, której mogą towarzyszyć sączące zmiany lub pęcherze;
atopowe zapalenie skóry (AZS) – w wyniku uszkodzenia warstwy hydrolipidowej skóry alergeny i substancje drażniące mogą przenikać do głębszych warstw skóry, powodując tym samym rozwój stanu zapalnego, objawiającego się m.in. zaczerwienieniem, świądem i suchością skóry.
Na czym polega identyfikacja alergenów?
Warto pamiętać o tym, by nigdy nie bagatelizować pierwszych objawów alergii skórnej, ponieważ istnieje ryzyko ich dalszego nasilenia. W wielu przypadkach osoby, którym udało się zmniejszyć dyskomfort przy użyciu domowych sposobów, z czasem borykają się z jeszcze bardziej nasilonymi zmianami, co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia jakości codziennego życia.
Z tego powodu zaleca się, by udać się na konsultację do dermatologa, który przyjrzy się zmianom na skórze i w razie potrzeby skieruje nas do odpowiedniego specjalisty – w tym przypadku do alergologa opracowującego plan leczenia objawowego, diagnostyki alergologicznej i profilaktyki. Pierwszy etap leczenia obejmuje miejscową aplikację leków immunosupresyjnych (inhibitorów kalcyneuryny), kortykosteroidów, a w razie potrzeby również silniejszych leków przeciwhistaminowych.
Testy alergiczne na skórę – punktowe i płatkowe
Podczas diagnostyki alergologicznej przeprowadzane są zwykle dwa rodzaje testów:
skórne testy punktowe – wykonywane są z zazwyczaj u pacjentów z podejrzeniem atopowego zapalenia skóry lub alergią na przyjmowany lek. Charakteryzują się bezpieczeństwem zarówno w przypadku osób dorosłych, jak i dzieci (mogą być przeprowadzane nawet od 4. roku życia dziecka). W trakcie takiego badania na zdrowym fragmencie skóry (najczęściej są to okolice przedramienia) aplikuje się kroplę alergenu i delikatnie nakłuwa skórę, by alergen mógł wniknąć do górnych warstw naskórka. Co więcej, na skórę nakładane są też dwie substancje kontrolne: roztwór histaminy (powoduje błyskawiczną reakcję na skórze) oraz roztwór soli fizjologicznej. Wyniki badania widoczne są już po upływie około 15-20 minut – jeżeli w miejscu zaaplikowania alergenu pojawia się swędzenie i obrzęk podobny lub większy od zmiany spowodowanej działaniem histaminy, wskazuje to na występowanie alergii;
naskórkowe testy płatkowe – zwykle służą do identyfikacji alergenów powodujących kontaktowe zapalenie skóry. W tym przypadku lekarze biorą pod uwagę zmiany alergiczne widoczne dopiero po około 24 godzinach od kontaktu z alergenem. W trakcie badania lekarz przykleja na zdrowej skórze pleców plastry z alergenami zatopionymi w wazelinie. Pierwszy odczyt przeprowadzany jest po upływie 48 godzin od przyklejenia, natomiast kolejny po upływie trzeciej doby. Wynik naskórkowego testu płatkowego określa się poprzez zakres zmian widocznych na skórze – jeśli jest to jedynie niewielki rumień, wynik określa się jako ujemny. Jeżeli na skórze pojawią się również grudki i pęcherze, wówczas mówi się o reakcji alergicznej.
