Naczyniaki – co to? Czy są groźne? Rodzaje, objawy, przyczyny powstania i leczenie

Naczyniaki należą do jednych z najczęściej diagnozowanych nowotworów łagodnych. Przyjmują one postać niewielkich, czerwonych plamek lub guzków, które występują zazwyczaj u dzieci i niemowląt, jednak mogą się pojawić również u starszych dzieci, nastolatków oraz osób dorosłych. W większości przypadków nie wymagają one leczenia i nie trzeba ich usuwać. Jak wyglądają naczyniaki na skórze i czy naczyniak może być niebezpieczny dla naszego zdrowia?

Naczyniak – co to jest?

Naczyniak (łac. angioma) to niezłośliwa zmiana nowotworowa, która wywodzi się ze śródbłonka drobnych naczyń krwionośnych włosowatych oraz żylnych. Z reguły przybiera ona postać czerwonej plamki lub guzka, który powstaje na skórze, w tkance podskórnej lub w narządach wewnętrznych (np. naczyniak na wątrobie lub naczyniak kręgosłupa). W wielu przypadkach naczyniaki widoczne są na skórze dziecka tuż po urodzeniu – niemowlęta stanowią około 10% wszystkich pacjentów zmagających się z naczyniakami. Liczba tych zmian maleje z wiekiem, a część z nich znika samoistnie przed ukończeniem przez dziecko 12. roku życia.

Naczyniak – przyczyny

Naczyniaki przechodzą przez 2 fazy rozwojowe: proliferacji (rozrostu) i inwolucji (zaniku), jednak oba te mechanizmy nie zostały do końca rozpoznane. Wiemy jednak, że zmiany te rzadko ulegają zezłośliwieniu, a na etapie ich zaniku dochodzi do zwłóknienia światła drobnych naczyń krwionośnych. Wśród potencjalnych czynników rozwoju naczyniaków uważa się predyspozycje genetyczne oraz współistnienie niektórych chorób, takich jak m.in. zespół PELVIS, zespół Sturge’a-Webera oraz zespół PHACE.

Rodzaje naczyniaków

Główny podział naczyniaków uwzględnia kryterium czasu wystąpienia zmiany. Pod tym względem rozróżnia się naczyniaki wrodzone i nabyte. Drugi podział dotyczy stopnia zezłośliwienia zmiany i tu wymienić możemy:

1. naczyniaki niezłośliwe, do których zalicza się:

• naczyniaki włośniczkowe – pojawiają się z reguły do 3. roku życia i występują głównie u dziewczynek. Charakteryzują się występowaniem żywoczerwonej, niewielkiej zmiany na skórze głowy, twarzy lub karku, która najczęściej znika samoistnie między 6. a 7. rokiem życia;
• naczyniaki jamiste – przybierają większe rozmiary i zlokalizowane są zwykle po jednej stronie ciała. Co ważne, takie naczyniaki nie znikają z wiekiem;
• naczyniaki płaskie (plamiste) – wrodzone malformacje, które widoczne są na skórze od urodzenia jako czerwona plama. Najczęściej lokalizują się na twarzy, ale mogą występować też na szyi, tułowiu lub kończynach;
• naczyniaki gwiaździste – najczęściej obserwowane są na skórze dzieci i młodych kobiet. Występują w formie czerwonej plamki na twarzy lub tułowiu, od której promieniście rozchodzą się drobne naczynka;
• naczyniaki rubinowe (starcze) – drobne, czerwone guzki, które pojawiają się zwykle pomiędzy 30. a 40. rokiem życia. Mogą występować na całym ciele, a ich liczba wzrasta wraz z wiekiem;

2. naczyniaki złośliwe, do których należą m.in. obłoniaki złośliwe, śródbłoniaki krwionośne złośliwe i mięsaki Kaposiego.

Naczyniak – objawy

Wygląd naczyniaków jest uzależniony od miejsca ich występowania oraz fazy, w której się znajdują. W większości przypadków u pacjentów diagnozuje się naczyniaki występujące powierzchniowo, które mają postać lekko wypukłych, czerwonych punkcików o średnicy 1-3 mm. U niemal połowy pacjentów zanikłe naczyniaki pozostawiają blizny, przebarwienia skóry lub poszerzenia drobnych naczyń, czyli tzw. teleangiektazje.

Naczyniak – leczenie

Osoby, które zauważają u siebie czerwone plamki na skórze, często zastanawiają się, czy naczyniaki trzeba usuwać. Uważa się, że niewielkie zmiany o łagodnym charakterze nie wymagają usuwania i powinny być poddawane jedynie obserwacji oraz odpowiedniej pielęgnacji. Leczenie naczyniaków jest jednak niezbędne w przypadku naczyniaków olbrzymich, które wykazują dużą dynamikę wzrostu, położenia oraz wielkości, przez co mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia pacjenta.

W leczeniu naczyniaków stosuje się następujące metody:

• farmakologia – pacjentom podaje się zazwyczaj glikokortykosteroidy lub niskie dawki beta-blokerów, w tym m.in. propranololu, który powoduje obkurczenie naczyń i zmniejszenie przepływu naczyniowego;
• zabieg chirurgiczny – w sytuacji, gdy organizm pacjenta nie reaguje na leki, naczyniaki mogą być usuwane za pomocą skalpela;
• laseroterapia – alternatywa dla leczenia chirurgicznego, która może być stosowana jako samodzielna terapia lub jako poprzedzająca zabieg chirurgiczny.

Mówiąc o metodach leczenia naczyniaków, warto wspomnieć również o tym, ile kosztuje zabieg usunięcia naczyniaka. Analizując stawki gabinetów medycyny estetycznej w różnych miastach Polski, możemy przyjąć, że zabieg laserowego usuwania naczyniaków kosztuje od około 150 zł do 1000 zł, natomiast chirurgiczne wycięcie naczyniaka to koszt na poziomie 200-600 zł.