Świerzb jest jedną z najczęstszych dermatoz pasożytniczych, z którą zmaga się rocznie nawet 5% populacji całego świata. Chociaż zachorowanie na świerzb często kojarzy się z osobami żyjącymi w ubóstwie i niedbającymi o podstawową higienę, to jak się okazuje, choroba ta może dotknąć każdego, a w szczególności dzieci i seniorów. Jak można zarazić się świerzbem i na jakich częściach ciała pojawia się on najczęściej? Jak długo leczy się świerzb i czy można z nim chodzić do pracy?
Świerzb jest chorobą zakaźną wywoływaną przez świerzbowca ludzkiego (łac. Sarcoptes scabiei varietas hominis), czyli pasożyta skórnego, należącego do rodziny roztoczy. Świerzbowiec bytuje i żeruje w naskórku ludzkim, gdzie w warstwie rogowej drąży poziomy tunel, na którego końcu wydala kał i składa jaja. Po około 3-5 dniach z jaj wykluwają się larwy, a część z nich wędruje dalej na powierzchnię skóry. Człowiek może zarazić się larwą, nimfami lub zapłodnioną samicą świerzbowca.
U około 2/3 pacjentów do zakażenia świerzbowcem ludzkim dochodzi w wyniku bezpośredniego, kilkunastominutowego kontaktu ze skórą osoby zakażonej, np. podczas stosunku seksualnego lub spania w jednym łóżku z chorym. W pozostałych przypadkach patogeny rozprzestrzeniają się podczas korzystania z przedmiotów mających długotrwały kontakt ze skórą osoby zakażonej, np. ubrań, pościeli lub ręcznika.
Z roku na rok obserwuje się również rosnącą zachorowalność na świerzb wśród osób starszych, głównie mieszkańców domów opieki.
Ze względu na niespecyficzny obraz kliniczny świerzbu można go pomylić z takimi chorobami jak:
Znamiennym objawem klinicznym, który często wystarcza do odróżnienia świerzbu od innych chorób, jest występowanie nor świerzbowcowych, które lokalizują się głównie w okolicach przestrzeni międzypalcowych rąk oraz nadgarstków. Co ważne, zmiany te układają się zazwyczaj wzdłuż linii prostej lub w kształcie litery C czy też S.
Kliniczne objawy świerzbu są zróżnicowane w zależności od postaci choroby.
Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami WHO leczenie świerzbu polega na stosowaniu leków o działaniu miejscowym lub ogólnym. W związku z tym, że objawy świerzbu mogą pojawić się nawet po 6 tygodniach od zakażenia, a pacjent może w tym czasie zarażać innych, zaleca się, by terapii poddały się wszystkie osoby, z którymi chory miał w tym okresie styczność. Jak często zmieniać pościel przy świerzbie? Według zaleceń UISTI/WHO potencjalnie zanieczyszczoną bieliznę pościelową należy wyprać w wysokiej temperaturze (około 90°C) lub przechowywać w plastikowych workach przez co najmniej 72 godziny.
Jak długo leczy się świerzb i kiedy znikną objawy? Czas trwania terapii trwa od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i wieku pacjenta. Warto jednak pamiętać, że objawy takie jak wysypka czy też swędzenie skóry, mogą utrzymać się do dwóch tygodni po zakończeniu terapii. Czy ze świerzbem można chodzić do pracy? Uważa się, że pacjenci po przeprowadzeniu leczenia mogą wrócić do pracy już po upływie 24 godzin od wdrożenia terapii.
