Tłuszczak to łagodna zmiana nowotworowa, która powstaje z tkanki tłuszczowej. Chociaż na pierwszy rzut oka może wyglądać groźnie, to w rzeczywistości nie niesie za sobą zagrożeń dla naszego życia i zdrowia. W wielu przypadkach tłuszczaki stanowią jednak problem kosmetyczny i mogą przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu, w związku z czym spora część osób decyduje się na ich usunięcie. Czym dokładnie jest tłuszczak, jak wygląda i gdzie występuje najczęściej?
Tłuszczak (łac. lipoma) jest rodzajem łagodnego nowotworu tkanek miękkich, który stanowi od 25-50% wszystkich zmian nowotworowych tego typu. Przyjmuje postać dobrze ograniczonego guza w postaci skupiska komórek tłuszczowych, które otoczone są torebką łącznotkankową. Należy podkreślić, że tego rodzaju guz nie ma zdolności naciekania poza torebkę i tworzenia dalszych przerzutów, w związku z czym nie stwarza żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta.
Dokładne przyczyny rozwoju tłuszczaków nie zostały jak do tej pory jednoznacznie określone. Przyjmuje się, że jednym z czynników predysponujących do powstania tego typu zmian są uwarunkowania genetyczne – jeśli tłuszczak występował u innego członka rodziny, wówczas może on pojawić się również u nas. Ryzyko powstania tłuszczaków wzrasta również u osób pomiędzy 40. a 60. rokiem życia i u osób otyłych, a także w sytuacji, gdy na skórze występują blizny pooperacyjne lub miejsca po zranieniach.
Co więcej, rozwojowi tłuszczaków sprzyja występowanie takich schorzeń jak np. zespół Cowdena, choroba Madelunga, zespół Gardnera oraz choroba Decruma, czyli tłuszczakowatość bolesna, dotykająca głównie kobiety po menopauzie.
W zależności od budowy zmiany nowotworowej oraz jej obrazu klinicznego wyróżnić można kilka rodzajów tłuszczaków:
Tłuszczak jest zazwyczaj wyczuwalny jako miękkie zgrubienie pod skórą, które można przesuwać podczas badania palpacyjnego i które wraca samoistnie do początkowej pozycji. Taki tłuszczak nie jest bolesny, jednak warto wiedzieć, że istnieją również tłuszczaki umiejscowione wewnątrz ciała. Wówczas dają one objawy w postaci bolesności, nadciśnienia lub obrzęków w danym miejscu, co jest wynikiem zaburzonej pracy narządów wewnętrznych
Tłuszczaki mogą pojawić się w każdym wieku, jednak w większości przypadków obserwuje się je u osób pomiędzy 40. a 60. rokiem życia, zwłaszcza u mężczyzn. Zmiany te rozwijają się na całym ciele, pojedynczo lub w skupiskach (tzw. tłuszczak mnogi). Najczęściej diagnozuje się:
Każdą zmianę chorobową przypominającą tłuszczaka warto skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu. Na podstawie badania fizykalnego i wywiadu z pacjentem może on postawić wstępną diagnozę i skierować do specjalisty. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie badania USG, a w razie konieczności również rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.
Czy tłuszczaki się wchłaniają? Niestety, zmiany tego rodzaju nie wykazują tendencji do samoistnego zanikania. W większości przypadków leczenie tłuszczaków nie jest jednak konieczne (za warunkiem sytuacji, w których zmiany te nie ulegają zezłośliwieniu). W momencie gdy tłuszczaki przeszkadzają w codziennych czynnościach lub stanowią problem estetyczny, lekarz może zalecić ich usunięcie – najczęściej podczas zabiegu chirurgicznego. Wycięcie odbywa się zwykle w gabinecie zabiegowym w znieczuleniu miejscowym – podobnie jak usuwanie znamion.
Alternatywnym sposobem usuwania tłuszczaków jest liposukcja, czyli odsysanie nadmiaru tkanki tłuszczowej z wybranych partii ciała. Należy jednak zaznaczyć, że taka metoda nie jest wskazana w przypadku pacjentów, u których obserwuje się tłuszczaki mnogie, są bardzo małe lub znajdują się blisko siebie.
